Sáng ngày 13/4/2022, tại trụ sở chính Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Thủ Đức, từng hàng dài người đứng xếp hàng chờ lấy số thứ tự để giải quyết thủ tục nhận BHXH một lần. Chị Nguyễn Thị Hằng Ni (sinh năm 1990) chia sẻ: "Khi tôi đến đây lúc 6h đã thấy đông người xếp hàng rồi. Hy vọng kịp giải quyết thủ tục trong sáng nay". Đó cũng là mỗi niềm của chị Nguyễn Nhật Quỳnh (sinh năm 1997) và của phần đông người có mặt tại trụ sở chính BHXH. Đây là tình trạng chung trong thời gian gần đây, đặc biệt là đối với một số vùng ngoại thành.
Lý giải về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Minh Hòa, Giám đốc BHXH TP Thủ Đức cho biết: "Theo quy định, người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau 1 năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH, khi có yêu cầu thì được nhận BHXH 1 lần. Trong khi đó, cuối tháng 4/2021 là thời điểm TP.HCM bùng phát đợt dịch Covid-19 lần thứ tư. Tính đến nay cũng đã 1 năm, do đó, tình trạng hồ sơ tăng đột biến".
Theo thống kê của BHXH TP Thủ Đức, trong 3 tháng đầu năm 2022, số người được giải quyết hưởng BHXH một lần là 6.265 người, tăng 15,27% so với cùng kỳ năm 2021. Lượng hồ sơ một ngày ở giai đoạn cao điểm mà BHXH TP Thủ Đức tiếp nhận qua kênh trực tiếp và trực tuyến lên đến con số 700-800. Điều này tạo áp lực lên bộ máy của đơn vị ở tất cả các khâu. "Để tăng cường năng lực tiếp nhận và xử lý hồ sơ, các cán bộ đều đi làm sớm hơn và kết thúc công việc muộn hơn; bố trí lại khu vực tiếp nhận hồ sơ khoa học, thuận tiện. Đặc biệt, nhằm giúp người dân không mất thời gian và công sức khi chờ đợi, chúng tôi có cán bộ tư vấn, rà soát hồ sơ cho từng trường hợp trước khi phát số thứ tự. Do nhiều người lao động làm việc trên địa bàn TP Thủ Đức nên họ nghĩ đến BHXH TP Thủ Đức để làm thủ tục" - bà Nguyễn Thị Minh Hòa, Giám đốc BHXH TP Thủ Đức chia sẻ về những giải pháp trước mắt giải quyết tình trạng người dân ồ ạt làm hồ sơ nhận BHXH một lần.
Tuy nhiên, hiện tại đó là giải pháp tạm thời và còn khá nhiều điều cần phải đề cập ở đây. Đều cùng mục đích rút BHXH một lần nhưng mỗi người là một hoàn cảnh khác nhau và đều mang những tâm sự. Đóng BHXH được thời gian là 19 năm 8 tháng, chị Phan Thị Minh Nguyệt (sinh năm 1980), hiện cư ngụ tại phường Tam Bình, TP Thủ Đức quyết định làm hồ sơ nhận BHXH một lần. Chị Nguyệt tâm sự: "Tôi bắt đầu đi làm khi vừa ra trường. Trong suốt thời gian đó, tôi chỉ làm duy nhất một công ty. Đợt dịch vừa qua, tôi không đi làm, gánh nặng kinh tế của gia đình 4 người dồn lên vai chồng tôi. Để có chút tiền lo việc học cho hai con, hai vợ chồng tôi bàn nhau, nhận BHXH một lần của tôi, còn của chồng hiện đã đóng được 25 năm sẽ tiếp tục để chúng tôi có lương hưu đủ trang trải khi về già. Mặc dù rất tiếc nhưng tình thế buộc tôi phải lựa chọn".
Bên cạnh đó, không ít bạn trẻ có tâm lý "xem phần BHXH thất nghiệp là một số vốn để khởi nghiệp". Việc nhận BHXH một lần có thể giải quyết một số khó khăn trước mắt, nhưng đồng thời, người lao động vừa đánh mất cơ hội hưởng an sinh xã hội khi về già. Đại dịch Covid-19 vừa qua là một minh chứng rõ nét rằng người lao động vẫn hưởng đầy đủ quyền lợi, lương BHXH khi công ty tạm dừng sản xuất trong thời gian giãn cách xã hội. "Đó là điều mà chúng tôi trăn trở khi tiếp nhận hồ sơ nhận BHXH một lần của người lao động. Ai cũng có những khó khăn nhất định trong cuộc sống. Tuy nhiên, khi vất vả qua đi, con đường dài phía trước của họ sẽ gặp nhiều thiệt thòi khi đến tuổi về hưu" - bà Nguyễn Thị Minh Hòa tâm sự.
Chính vì vậy, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh trong thời gian tới để người lao động ý thức được những quyền lợi thực tế mà họ được hưởng như BHYT, lương hưu nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống. Dự kiến, Luật BHXH sẽ được sửa đổi theo hướng giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu ở mức tối thiểu từ 20 năm như hiện nay, xuống còn 15 năm, thậm chí là 10 năm theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW. Việc sửa đổi chính sách BHXH sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách BHXH (trong đó có BHXH tự nguyện), tiếp thêm động lực để người lao động tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững cho người lao động./.
Thanh Nhàn