Qua 4 năm thành lập, Đảng bộ và Chính quyền TP Thủ Đức đã có nhiều nỗ lực, phấn đấu để tập trung xây dựng một mô hình “thành phố trong thành phố” đầu tiên của cả nước. Điều đó được thể hiện rõ nét nhất sau khi triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội và được cụ thể hóa bằng Nghị quyết số 22-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ TP Thủ Đức, “thành phố trẻ” đã dần “thay da đổi thịt”, kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng từng bước phát triển và hoàn thiện. Bên cạnh đó là ưu thế về đặc điểm tình hình địa phương có các cảng lớn tập trung trên địa bàn như: Trường Thọ, Cát Lái, Phú Hữu, Phước Long…; và nhiều công trình giao thông, hạ tầng xã hội trọng điểm được đầu tư xây dựng (dự án đường Vành đai 3, Vành đai 2, Tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên) đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi để TP Thủ Đức trở thành cực tăng trưởng mới, tạo tiền đề cho đầu tư xây dựng đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông TPHCM, là hạt nhân thúc đẩy cả vùng Đông Nam Bộ phát triển kinh tế tri thức.
“Đòn bẩy” cho sự phát triển và cơ hội đột phá của thành phố Thủ Đức
Với quyết tâm triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 98 của Quốc hội, Ban Chấp hành Đảng bộ TP Thủ Đức đã nhanh chóng xây dựng và ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TU ngày 15/7/2023 lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội; đồng thời, chỉ đạo UBND TP Thủ Đức xây dựng, triển khai Kế hoạch số 456/KH-UBND ngày 15/7/2023 và thành lập Tổ Công tác triển khai thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Thủ Đức. Nhận định về Điều 10 trong Nghị quyết số 98, đồng chí Nguyễn Hữu Hiệp, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM, Bí thư Thành ủy Thủ Đức cho biết: Những nội dung quán triệt, triển khai Nghị quyết 98 như tiếp thêm động lực để TP Thủ Đức có điều kiện hoàn thiện mô hình “thành phố trong thành phố”, làm tiền đề để TP Thủ Đức thực hiện các mục tiêu đã đề ra.
Tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) sắp vận hành thương mại trong tháng 12/2024. (Nguồn ảnh: internet)
Công việc đầu tiên và quan trọng được thực hiện là hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị TP Thủ Đức. Theo đó, TP Thủ Đức thành lập mới 03 cơ quan chuyên môn và thí điểm thành lập 3 đơn vị sự nghiệp. Việc thành lập và phát triển các Trung tâm, cơ quan chuyên môn mới giúp TP Thủ Đức đổi mới sáng tạo, hình thành được nguồn nhân lực tiên tiến, tăng cường kết nối để tạo cơ hội mới, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thông minh.
Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Hành chính công
Đặc biệt, Trung tâm Hành chính công được đưa vào vận hành cuối năm 2023 đã nhanh chóng đạt một số hiệu quả bước đầu trong cải cách hành chính và kiểm soát giải quyết hồ sơ hành chính cho người dân trên địa bàn. Đánh giá về vai trò của Trung tâm, Chủ tịch UBND TP Thủ Đức Hoàng Tùng nhấn mạnh: Trung tâm Hành chính công được thành lập là cột mốc quan trọng thể hiện quyết tâm của TP Thủ Đức xây dựng một nền hành chính phục vụ ngày càng tốt hơn. Đây là mô hình rất đặc biệt, thay vì tiếp nhận hồ sơ rồi chuyển về các đơn vị chuyên môn để xử lý như trước đây, Trung tâm Hành chính công sẽ trực tiếp tiếp nhận và xử lý kết quả, rút gọn thời gian xử lý thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Xe cộ lưu thông thông thoáng trên cầu Năm Lý sau khi cầu được khánh thành và đưa vào sử dụng ngày 02/10/2024.
Ngoài ra, việc phân cấp, ủy quyền và kiện toàn bộ máy hành chính đã tạo điều kiện cho các cơ quan, đơn vị và UBND 34 phường trên địa bàn TP Thủ Đức phát huy vai trò, thế mạnh của mình trong thực hiện nhiệm vụ được giao, giảm khâu trung gian không phải trình qua UBND TP. Điều này thể hiện rõ sự phân cấp, ủy quyền mạnh hơn, thẩm quyền được mở rộng hơn cho chính quyền TP Thủ Đức. Đây là “đòn bẩy” quan trọng mở ra cho TP Thủ Đức quyền tự chủ trong quản lý vận hành và là cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo mô hình chính quyền đô thị, từng bước tạo động lực cho sự đổi mới của TP Thủ Đức.
Nhiều kết quả nổi bật từ việc triển khai Nghị quyết số 22-NQ/TU
Sau 01 năm triển khai Nghị quyết số 22-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ TP Thủ Đức, TP đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội, phát huy tối đa tiềm năng, khơi thông điểm nghẽn, chủ động quyết định các vấn đề liên quan đến sự phát triển của địa phương. Qua đó, đạt nhiều kết quả khả quan trên các lĩnh vực. Đến nay, TP Thủ Đức cơ bản hoàn thành đề xuất Đồ án quy hoạch chung TP Thủ Đức tầm nhìn 2040, tạo tiền đề cho đầu tư xây dựng đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông TPHCM. Bộ mặt đô thị có nhiều chuyển biến tích cực, các công trình giao thông, các tuyến hẻm được nâng cấp, các khu đất trống được cải tạo thành công viên và đưa vào phục vụ đời sống nhân dân, phát triển kinh tế - xã hội. Có thể kể đến như: khánh thành cầu Long Đại, hợp long cầu Năm Lý, khởi động lại cầu Tăng Long, khởi công nút giao thông An Phú, đường Vành đai 3. Đồng thời khởi công, khánh thành các trường học, hoàn thành Công viên bờ sông Sài Gòn, Đường sách TP Thủ Đức, tuyến phố Chuyên doanh thời trang, phố Đêm Thảo Điền…
Có thể nói, Nghị quyết số 98 đã tạo một “cú hích” mạnh mẽ cho các dự án giao thông ở TPHCM nói chung và TP Thủ Đức nói riêng với việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Năm 2023, TP Thủ Đức đã nỗ lực giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 98%, góp phần kích thích tổng cầu, thúc đẩy tăng trưởng, giải quyết các điểm nghẽn về hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế, môi trường, ngập nước, kẹt xe… Tiếp tục nâng cao hiệu quả đầu tư công, trong năm 2024, UBND TP Thủ Đức phát huy kết quả đã đạt được và thực hiện nghiêm chỉ đạo của TP Hồ Chí Minh trong công tác giải ngân tổng số vốn đầu tư công trên địa bàn dự kiến lên đến 10.000 tỷ đồng cho 271 dự án.
Cơ hội và tiềm năng sau khi Nghị quyết số 98 được ban hành là điều không cần phải bàn cãi. Tuy nhiên, thách thức đặt ra khi thời hạn thí điểm không còn nhiều, việc đánh giá hiệu quả cần có một cái nhìn toàn diện và nhất quán. Bí thư Thành ủy Thủ Đức Nguyễn Hữu Hiệp đã xác định trong Hội nghị chuyên đề Quán triệt Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội tổ chức ngày 1/7/2023: Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội “không phải là cây đũa thần mà mọi việc đều có thể giải quyết ngay được”; mà cần có thời gian, kinh phí, sự chung sức, đồng lòng và sự sẻ chia, hy sinh quyền lợi trước mắt (phải chịu kẹt xe, khói bụi, bàn giao mặt bằng thực hiện các dự án…) của toàn cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, các đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân trong thời gian triển khai cụ thể hóa Nghị quyết số 98 trên địa bàn TP Thủ Đức.
Lợi thế phát triển mô hình TOD
Theo Nghị quyết 98 (quy định tại khoản 2, Điều 4), TPHCM được thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (Transit oriented development - TOD) và sử dụng ngân sách công cho bồi thường, tái định cư ở các khu vực gần nhà ga Metro và nút giao Vành đai 3. Mô hình này được kỳ vọng tối ưu hóa giá trị đất đai quanh các nhà ga, tạo thêm nguồn vốn tái đầu tư hạ tầng giao thông. Đồng thời, tăng mật độ dân cư gần các điểm giao thông trọng yếu, tăng cường sự quan tâm của người dân đối với hệ thống giao thông công cộng.
Tại TPHCM, mô hình TOD được nhận định đặc biệt phù hợp phát triển tại TP Thủ Đức vì có 8 trên tổng số 11 nhà ga trên cao thuộc tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên. Theo Kế hoạch thực hiện phát triển 11 đô thị nén theo mô hình TOD dọc tuyến Metro số 1, Metro số 2 và tuyến Vành đai 3 theo Nghị quyết 98 vừa được UBND TPHCM ban hành ngày 30/10/2024 vừa qua, TP Thủ Đức sẽ phát triển TOD đối với 03 khu đất trên địa bàn gồm: khu vực ga Phước Long - khu Trường Thọ, diện tích 160,63ha (tuyến Metro số 1); khu đất Nông trường Dừa 152,6ha (đường Vành đai 3); khu vực 29ha thuộc phường Long Bình (Nhà máy Nhatico, đường Vành đai 3). Qua đó, tạo thêm dư địa phát triển từ giá trị đất, đảm bảo khả năng dự trữ cho tương lai và bảo vệ môi trường sinh thái.
Đánh giá lợi thế của TP Thủ Đức trong chiến lược phát triển mô hình TOD, ông Sử Ngọc Khương, ThS Quản lý đô thị và công trình nhận định: Việc phát triển mô hình TOD tại đây sẽ giải quyết bài toán về giao thông, tác động tích cực đến hoạt động sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy sự phát triển các dự án nhà ở, tạo nhu cầu giãn dân trung tâm và thu hút di dân cơ học ở các nơi về TP Thủ Đức - nơi có hạ tầng đô thị khá đồng bộ, đặc biệt là tại các ga của tuyến Metro số 1. Tuy nhiên, theo tôi, việc cấp thiết và khá thách thức hiện nay mà Thủ Đức cần thực hiện là phân cấp mục tiêu trước mắt và dài hạn cụ thể để có phương án triển khai mô hình TOD trên địa bàn; đẩy mạnh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công; chuẩn bị mọi nguồn lực từ nhân lực đến vật lực… nhằm đảm bảo tiến độ và mục tiêu đã đề ra, tránh tạo áp lực cho đội ngũ thực thi và ảnh hưởng niềm tin, sự kỳ vọng của người dân.
Giai đoạn này, Đảng bộ và Chính quyền TP Thủ Đức vẫn luôn tiếp tục tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy tối đa mọi nguồn lực, tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế theo hướng “Dịch vụ - Công nghiệp” gắn với công nghệ cao. Tập trung triển khai từng bước quy hoạch và đầu tư phát triển các khu chức năng; chỉnh trang, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
Thời gian qua, bằng nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống chính trị, TP Thủ Đức đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu đã đề ra. Song song đó, với sự cộng hưởng tích cực từ Nghị quyết 98 mang lại, Thủ Đức dần tiến gần đến mục tiêu lớn nhất là xây dựng “TP Thủ Đức trở thành khu đô thị sáng tạo, có chất lượng cuộc sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, phát triển nhanh và bền vững”.
Chỉ còn hơn 5 tháng nữa là đến thời điểm tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Thủ Đức lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Cũng theo đó, tại Hội nghị lần thứ 26 Ban Chấp hành Đảng bộ TP Thủ Đức, đồng chí Nguyễn Hữu Hiệp, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM, Bí thư Thành ủy Thủ Đức đưa ra một số nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện như sau: phấn đấu hoàn thành công tác giải ngân vốn đầu tư công, đạt chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước năm 2024; đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả chủ đề năm 2024 về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; quyết tâm thực hiện hiệu quả chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội”; tập trung phối hợp tháo gỡ, giải quyết các vấn đề tồn đọng về môi trường, ngập nước, bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm...
Bí thư Thành ủy Thủ Đức nhấn mạnh: “Văn kiện Đại hội Đảng bộ TP Thủ Đức phải “gói” được ý Đảng, lòng dân; phải đưa thực tiễn cuộc sống vào Nghị quyết để mỗi người dân thấy được “hình bóng của chính mình” trong từng chủ trương của Đảng; phải để người dân trực tiếp thảo luận, bàn bạc và tham gia vào xây dựng Nghị quyết của Đảng”. Đây sẽ là cơ sở để TP Thủ Đức vận dụng triệt để cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội từ “cây đũa thần” Nghị quyết 98 và cụ thể hóa bằng Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP Thủ Đức lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Qua đó, tạo sự đồng bộ, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị, phấn đấu vì mục tiêu xây dựng TP Thủ Đức trở thành “Đô thị thông minh, sáng tạo; có chất lượng sống tốt, văn minh - hiện đại - nghĩa tình; phát triển nhanh, bền vững”.